Alan derinliği kısaca gerekli olan görüntünün seçik olarak elde edildiği sınırlardır. Bir başka deyişle, görüntünün bulanıklaşmaya başladığı fotoğraf makinesine en yakın ve en uzak sınırlar arasındaki uzaklıktır. Bu uzaklıkları da hiperfokal uzaklık denilen bir uzaklık yardımıyla bulabilmek mümkündür. Hiperfokal uzaklık, objektif sonsuz konumuna ayarlandığı zaman fotoğraf makinesine en yakın net çıkan konu ile makine arasındaki uzaklık olarak basitçe tanımlanabilir.

Fotoğraf çekimleri sırasında genellikle alan derinliğinin bütünü her zaman gerekli olmayabilir. Hiperfokal mesafenin en önemli kullanılış yeri özellikle manzara fotoğraflarının çekiminde ağırlık kazanır, çünkü bu tür fotoğrafların çekilmesindeki asıl önem bu fotoğraflarda büyük bir netlik alanının gerekliliğidir. Bir fotoğraf makinesinin objektifiyle hiperfokal uzaklığa göre netlik düzenlemesi yapılırsa, hiperfokal uzaklığın yarısından sonsuza kadar olan bölge tümüyle net çıkar. Bu kural bilinince hiperfokal uzaklığın bilinçli olarak kullanılması da son derecede basit bir hale gelir.

Fotoğraf çekimlerinde net alan derinliğinin kullanımı.

Yukarıdaki Görsel https://www.photofocus.biz sitesinden alınmıştır.

Alan Derinliği Nasıl Kullanılır?

Aşağıdaki tabloda da görülebileceği gibi; hiperfokal uzaklıklar tablosunda, odak uzaklıklarına göre her objektifin diyafram açıklıklarındaki hiperfokal uzaklıkları belirlenmiştir. Eğer makinenin netlik uzaklık ayarı tablodaki hiperfokal uzaklıklarına göre yapılacak olursa, çekilen fotoğrafta hiperfokal uzaklığın yarısından sonsuza kadar olan alan içindeki tüm konular seçik olarak fotoğraflanmış olacaktır. Örneğin 50 mm.’lik bir objektif f/2 diyafram açıklığında, 25,62 m.’lik bir hiperfokal uzaklığa sahiptir. Netlik düzenleme ayarı bu uzaklığa uygun olarak yapılacak olursa 12,81 metreden sonsuza kadar olan konular net olarak fotoğraflanmış olacaktır. Diyafram açıklığı f/4’e indirildiğinde hiperfokal uzaklık, 12,81 metre olacaktır. Bu durumda objektif 12,81 metre uzaklığa ayarlanırsa  6,41 metreden sonsuza kadar geniş bir netlik alanı sağlanmış olacaktır. Diyafram daha da küçültülüp f/8’e indirildiğinde uzaklık ayarı 6,41 metreye yapılırsa, bu durumda 3,20 metreden sonsuza kadar netlik sağlanmış olur.

Fotoğrafta maksimum alan derinliği elde etmek için kullanılan tablo.

Teleobjektifler ile yapılan fotoğraf çekimlerinde, eğer iki kuvvetinde bir objektif, yani büyütme oranı 2X olan bir konverter objektif  kullanılıyorsa hiperfokal uzaklık iki katına, eğer 3X kuvvetinde bir objektif kullanılıyorsa hiperfokal uzaklık üç katına çıkacaktır. Günümüzde lens ve makine çeşitliliğinin artması sonucu bu hesaplamaları ekipmanınıza göre yapabilen çeşitli cep telefonu ve bilgisayar uygulamaları mevcut.

Odak noktasında alınan görüntü, sonsuzda bulunan nesnelerin görüntüsüdür; oysa, (hyperfocal)-hiperfokal adı verilen 30-50 metrelik (açıklık çapının yaklaşık olarak 2000 katı) belli bir uzaklığın ötesinde, aynı noktadan çıkan ışık ışınları birbirlerine paralelmiş, nesne de sonsuzdaymış gibi kabul edilebilir. Film penceresi üzerinde seçik olarak beliren bu bölgenin derinliği alan derinliğini niteler; odak uzaklığı ne kadar büyükse bu derinlik o kadar kısa, nispi açıklık o kadar küçüktür; böylece diyafram açıklığının sayısal olarak büyütülmesi alan derinliğinin artırılmasında sık kullanılan bir yöntemdir.

Bu mesafelerin bilinmesi manzara fotoğraflarının yanısıra benim için ışığın fazla olduğu zamanlarda sokak fotoğrafları çekmek için de yararlı.